Czy pielęgniarka może zacewnikować mężczyznę? Cewnikowanie pęcherza moczowego to jedna z podstawowych umiejętności jaką powinna posiadać pielęgniarka w swojej praktyce. Często w trakcie jednego tylko dyżuru, zwłaszcza w oddziałach internistycznych, zabiegowych czy ratunkowych, tego zabiegu wymaga od kilku do kilkunastu nawet pacjentów. W ostatnich dniach powrócił jednak temat, czy pielęgniarka może zacewnikować mężczyznę, czy jedynie kobietę.
Co o tym mówią przepisy?
Istnieją co najmniej dwa akty prawne, do których można się odnieść poszukując uprawnień pielęgniarki do cewnikowania pęcherza moczowego u mężczyzn:
Pierwszy z nich to Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 lutego 2017 r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego (link: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp... mówi, że pielęgniarka lub położna może udzielać samodzielnie bez zlecenia lekarskiego świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych irehabilitacyjnych, zgodnie z posiadaną wiedzą i umiejętnościami nabytymi po ukończeniu szkoły pielęgniarskiej lub szkoły położnych (...) (Dz. U. 2017, Poz. 497, §2), więc pielęgniarka która nabyła wiedzę i umiejętności w zakresie zakładania i usuwania cewnika z pęcherza moczowego u mężczyzn może wykonywać te świadczenia samodzielnie bez zlecenia lekarskiego.
Drugim dokumentem jest Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 listopada 2019 r. w sprawie zakresu zadań lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej Załącznik nr 2 „Zakres zadań pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej” – część A pkt. 4 ppkt 4 (link https://isap.sejm.gov.pl/.../WDU20190002335/O/D20192335.pdf) , która nie wskazuje na płeć osoby cewnikowanej.
Cykl kształcenia:
Kolejnym aktem jest Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 maja 2012 r.w sprawie standardów kształcenia dla kierunków studiów: lekarskiego, lekarsko-dentystycznego, farmacji, pielęgniarstwa i położnictwa (Dz. U. z 2012 r., poz. 631) (link: https://isap.sejm.gov.pl/.../WDU20120000631/O/D20120631.pdf według którego absolwent studiów na kierunku pielęgniarstwo na poziomie licencjackim w trakcie realizacji programu kształcenia zawodowego nabywa umiejętności dotyczące zakładania cewnika do pęcherza moczowego oraz usuwania cewnika. Powyższe przepisy nie zawierają również rozgraniczenia na płeć osoby cewnikowanej.
Co w przypadku osób, które dawniej ukończyły kształcenie zawodowe i nie miały w programie np. cewnikowania
Zgodnie z ustawą o zawodach pielęgniarki i położnej mają obowiązek stałego aktualizowania swojej wiedzy i umiejętności zawodowych oraz prawo do doskonalenia zawodowego w różnych rodzajach kształcenia podyplomowego (art. 61ust. 1 ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej”)
A jeśli nie umiem
W przypadku, kiedy pielęgniarka nie potrafi wykonać danej procedury, może skorzystać z prawa odmowy, o którym mówi zapis. ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej ( (Dz. U. z 201 lr. Nr 174, poz. 1039 z późn. zm.), w art. 12 ust.2 ), który brzmi: „pielęgniarka może odmówić wykonania zlecenia lekarskiego oraz innego świadczenia zdrowotnego, niezgodnego z jej sumieniem lub z zakresem posiadanych kwalifikacji, podając niezwłocznie przyczynę odmowy na piśmie przełożonemu lub osobie zlecającej", ale równocześnie powinna przejść przeszkolenie w tym zakresie w ramach szkolenia wewnątrzzakładowego, z uwzględnieniem przeciwwskazań do zakładania cewnika u mężczyzny.