Każdy z nas spotkał kiedyś pielęgniarkę. Najczęstszymi zadaniami z jakimi kojarzą nam się pielęgniarki i pielęgniarze, bo coraz więcej panów wybiera ten zawód, to opieka nad pacjentem w oddziałach szpitalnych oraz zabiegi w przychodniach POZ takie jak pobieranie krwi, iniekcje czy wykonywanie EKG.
Zawód pielęgniarki jest zawodem wymagającym ogromnej odpowiedzialności w wielu aspektach. Pielęgniarki podlegają m.in. odpowiedzialności zawodowej, karnej i cywilnej oraz odpowiedzialności za błędy medyczne, a także odpowiadają za szkody będące następstwem udzielania lub zaniechania udzielania świadczeń zdrowotnych.
Pielęgniarki w trakcie wykonywania zawodu ponoszą odpowiedzialność:
Odpowiedzialność pielęgniarki określają następujące akty i przepisy:
Pielęgniarki ponoszą odpowiedzialność zawodową przed organami samorządu pielęgniarek i położnych, a dokładniej przed rzecznikiem odpowiedzialności zawodowej oraz sądem pielęgniarek i położnych w przypadku:
Samorząd pielęgniarek i położnych powstał na mocy Ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 o samorządzie pielęgniarek i położnych. Podstawowym zadaniem samorządu jest sprawowanie pieczy nad należytym przestrzeganiem przepisów prawa dotyczącego wykonywania zawodu i zasad etyki zawodowej pielęgniarki. Postępowanie w sprawie odpowiedzialności zawodowej dotyczące popełnienia danego czynu toczy się niezależnie od postępowania karnego w sprawie o przestępstwo, wykroczenie lub postępowanie dyscyplinarne wszczęte w jednostce organizacyjnej. Postępowanie to może być zawieszone do czasu ukończenia postępowania karnego w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie. Zgodnie z prawem nie można pociągnąć do odpowiedzialności zawodowej obwinionego, do czasu gdy nie zostanie udowodnione owo przewinienie zawodowe i nie zostanie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu pielęgniarek i położnych.
Sąd pielęgniarek i położnych może orzec następujące sankcje:
W związku z wykonywaniem zawodu pielęgniarka podlega również odpowiedzialności prawnej, co jest jednoznaczne z możliwością wszczęcia wobec niej postępowania karnego lub cywilnego. Sprawy w ramach odpowiedzialności karnej pielęgniarki rozpatrywane są w oparciu o rozdział XIX „Przestępstwa przeciwko zdrowiu i życiu” Kodeksu karnego z 1997 r. W przypadku spowodowania śmierci pacjenta przez pielęgniarkę zastosowanie znajdzie art.150 KK: „Kto zabija człowieka na jego żądanie lub pod wpływem współczucia dla niego, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. W wyjątkowych wypadkach sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia”. Według art.155 kodeksu karnego, nieumyślne spowodowanie śmierci człowieka podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Należy zaznaczyć, że wina nieumyślna występuje w postaci lekkomyślności lub niedbalstwa, przy czym lekkomyślność jest uznawana za poważniejszy powód niż niedbalstwo.
W przypadku spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (pozbawienie wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia, ciężkie kalectwo, ciężka nieuleczalna lub długotrwała choroba realnie zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub znaczna i trwała niezdolność do pracy, trwałe i istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała) podlega karze pozbawienia wolności od 1 roku do 10 lat. Jeśli działanie było nieumyślnie, wtedy sprawca podlega karze pozbawienia wolności do 3 lat. Zgodnie z zapisem art.156 kk, jeśli następstwem tych czynów jest śmierć człowieka, sprawca podlega karze od 2 – 12 lat. W przypadku nieudzielenia pomocy człowiekowi w sytuacji bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, mogąc jej udzielić bez narażania siebie lub innej osoby, pielęgniarka podlega karze pozbawienia wolności do 3 lat.
Jeśli naruszenie prawa przez pielęgniarkę miało miejsce w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, pacjent lub osoba upoważniona może wnioskować o zadośćuczynienie kierując sprawę do sądu powszechnego.